Een baret is een accessoire dat simpel lijkt omdat er weinig naaiwerk aan te pas komt om het te maken en omdat het hoofddeksel uit één stuk vilt bestaat. Baretten worden traditioneel met de hand gemaakt in Frankrijk, wat meerdere werkdagen vraagt voor elk exemplaar dat door de handen gaat van meerdere experts van meerdere kleermakers en conform moeten zijn aan de kwalitatieve normen van de fabrikanten. Wij bieden jullie vandaag een klein verhaaltje over de baret aan: van de verwerking van het vilt tot de finishing touch !
De baret: de geboorte van vilt
De keuze van de materialen die deel uit gaan maken van het vilt is cruciaal aangezien dat het maken van de confectie en de kwaliteit van het eindproduct beïnvloedt. Om kwalitatief te zijn, moet het gemaakt zijn van pure wol, het liefst van Merinoschapen omdat het in dat geval over de best afgewerkte wol die er bestaat gaat en ze de lichaamstemperatuur kan regelen, tot 30% van zijn gewicht in water kan absorberen en het anti-geur is omdat ze het zweet absorbeert en afvoert. Men merkt ook op dat baretten gemaakt van angorawol even fijn en resistent zijn en dat het ook nog eens de baret een klein beetje luxueuzer maakt. Het is handig om te weten dat het vilt gebreid en niet geweven is! De herders gebruikten breinaalden uit buxushout maar nu is het proces gemechaniseerd. De machine maakt een platte strook van een bepaalde grootte en daarna wordt de cabillou, het klein staartje op de top van de baret die de ladders in het midden van de platte strook aangeven, er met de hand aangezet. De baret wordt daarna afgezoomd om te vermijden dat het vilt in de toekomst beschadigd word.
Wanneer de vorm van de gebreide baret gemaakt is, komt de stap waarbij de wol gevilt wordt waardoor de natuurlijke kenmerken versterken en de wol verandert in vilt. Bij het vilten wordt de wol vrijwillig “beschadigd” zodat de vezels zich ineenvlechten waardoor de vilt gevormd wordt. Het is die stap die de kwaliteit van de baret op het einde bepaalt. De baret werd in het begin gevilt in de wateren van Béarn maar wordt vandaag de dag ondergedompeld in een bad met koud water en er wordt op geslagen met houten maliën om de vezels in elkaar te laten vlechten. Dat kan 2 tot 14 uur duren afhankelijk van de dikte van het vilt. Het behaalde vilt is dikker dan klassieke wol waardoor het beter de warmte binnenhoudt maar het is beter beschermt tegen water en vuil, wat een enorm voordeel is voor de herders van die tijd!
In ruwe vorm is vilt écru of bruin van kleur. Om het te verkopen en om aan de modevoorschriften van het moment te voldoen, wordt de baret vervolgens gekleurd. Elke fabrikant heeft een eigen techniek om het vilt te kleuren. Deze stap is vrij delicaat omdat de kleur van het vilt uniform, schitterend, duurzaam en uniek moet zijn!
Een verhaal van vormgeving
Omdat de baret nog hard en nat is bij het kleuren, moet hij “gevormd” worden. De herders van Béarn gebruikten hun knieën om de baret te rekken en hem dus vorm te geven maar de ateliers van vandaag zoeken hun toevlucht bij vormgevers in ijzer en hout die de vezels uitrekken tot de gewenste vorm. De mal is belangrijk omdat elk product op dezelfde manier gemaakt moet worden, er bestaan verschillende groottes die gemeten worden in duimen. Een baret van 9 duim is de klassieke baret die door de grote meerderheid gedragen wordt en die lichtjes aan de zijkant van het hoofd gedragen kan worden voor een ietwat militaire stijl. De baret van 11 en 12 duim is een grote baret die de typische baret van de Alpinisten is. Elke grootte heeft zijn eigen publiek!
De baret wordt daarna geborsteld met metalen borstels. De herders beschikten niet over machines, daarom plukten ze distelbloemen die ze lieten drogen en waarmee ze daarna kleine draadjes en uitsteeksels konden uittrekken. Daarna wordt het hoofddeksel manueel geschoren met scheermessen die heel erg lijken op die in onze badkamer! Deze stap geeft hen een fluwelig aspect waaraan wij ze herkennen en dat zo zacht is als de groene bekleding van biljarttafels. Het krabben en scheren zorgen er dus voor dat de haartjes naar de bovenkant gelift worden en geëgaliseerd worden als we erover scheren! De cabillou wordt op zijn beurt niet vergeten bij deze stap en krijgt ook een eigen make-over !
Eindelijk zijn we bij de stap van de versiering gekomen die bestaat uit het voeren van de baret of niet, volgens de stijl die men wil verkrijgen. Op het moment dragen enkel de vrouwen hun baret zonder versiering. Vaak worden kwaliteitsbaretten vandaag gevoerd in zijde waardoor het blazoen van het merk alsook de herkomst van het product tevoorschijn komt. Een lederen band kan dan worden toegevoegd en volledig rond de baret genaaid worden om hem een strakke vorm en een betere pasvorm te geven. Deze lederen band wordt “baleine” genoemd en is niet verplicht maar moet altijd van het beste leer gemaakt worden! Het blazoen en het logo van de fabrikant worden daarna op de voering geborduurd en hij wordt op de pers gelegd om de basis aan de binnenkant van de lederen band te bevestigen, meestal met een dikke rode draad die heel herkenbaar is. Een kleine rode knoop, die “boufette” genoemd wordt, wordt aangebracht op de achterkant van de baret en zorgt ervoor dat je de baret altijd in de juiste richting draagt.
Wanneer de baret eindelijk klaar is, wordt die meestal gewogen om na te kijken of hij volgens de kwaliteitsnormen is. Dat is vooral essentieel bij de militaire baretten die altijd hetzelfde gewicht moeten hebben!